Zeilen op de Oostzee - Verhaal 5 - Van Bornholm tot het Götakanaal

Van Bormholm, via Christianso, Utklippan, langs de Zweedse oostelijke scherenkust naar het Götakanaal

Scrol helemaal naar beneden voor de andere 8 reisverhalen

Zie ook de foto’s en de video

Dag 56 naar Christiansø. W 3-4, zon, warm. 14,1 zeemijl, 3:17 uur.

We verlaten Bornholm en zeilen naar twee mini-eilandjes ten oosten: Cristiansø en Fredericsø. Onderweg gaf  de dieptemeter opeens ---. De kaart gaf meer dan 100 meter water aan. Dat trekt de meter niet! Vlak voor Christansø, op 72 meter, pakt de meter de draad weer op. Heerlijk tochtje, prachtig weer, goede wind.  Aangelegd met de kont aan een meerboei. Het geheel is een militair verdedigingswerk uit 1700/1800, waar sindsdien niets aan veranderd is. Het is een pareltje midden in de Oostzee. Op beide eilandjes, verbonden door een loopbrug, wonen 90 mensen, ook kinderen, in de oude soldatenonderkomens en in oude huisjes verspreid over beideeilandjes. Ze vallen direct onder de Deense staat en een eilandopperhoofd schijnt de baas over alles te zijn. We maken het midsummerfeest (langste dag) mee. De hele gemeenschap eet gezamenlijk, zingt en verbrandt volgens traditie een pop, voorstellende een heks. Daarna is het dansen in het gemeenschapsgebouwtje, bij de ‘authentieke eilandmuziek’ van een grijs muziekbandje à la Bueno Vista Social Club op Cuba. Wij ook aan de dans.

Dag 57 Rustdag.

We doen een poging om verder te komen, naar Utklippan. Echter de windrichting is niet conform de voorspelling, het is niet bezeild en de zee is erg knobbelig. We keren terug voor nog een dagje op het schitterende Christiansø. ’s Avonds hebben we een leuke avond met onze buren Mona en Lars, aardige Denen, die in onze kajuit de Hollandse borrels uitproberen. Voor het eerst dat we goed kontakt hebben met niet NL-zeilers hier.

Dag 58 naar Utklippan. W-NW 2-3, later 4. Helder, zon, mooi. 42,8 zeemijl, 10 uur.

We zeilen naar de punt van de Zweedse Oostkust. Als vooruitgeschoven post staat daar op een rotseilandje een vuurtoren. Er is ook een mini-vissershaventje, ooit met dynamiet uit de rotsen geknald. Er staan een paar houten huizen en er is een aardige havenmeester, die tegen de druk van de autoriteiten in probeert het eiland aantrekkelijker te maken. Prachtig ruig geheel.

Dag 59 de scheren in. ZO 2-3, later 5, helder, mooi.

We zeilen de scheren in richting Karlskrona. Tijdens de koude oorlog was dit verboden gebied van de Zweedse marine, met de grote vijand aan de overkant. We leggen aan in het haventje Sanda, waar niemand te zien is en niks te doen is.

Dag 60 naar Sandhamn, weinig wind.

We varen naar een ankerplek in een kleine fjord bij het eilandje Säljo. Als  er wat wind komt zeilen we de scheren weer uit. Op zee weinig wind, dus meren we aan in de haven van Sandham aan het begin van de Zweedse oostkust.

Dag 61 naar Borgholm, Öland. Z-ZW 4-5, 25 graden, prachtig weer. 57,2 zeemijl, 12:08 uur.

We willen verder noordwaarts. Aanvankelijk weinig wind, later veel wind. We zeilen tussen de Zweedse oostkust en het langgerekte eiland Öland, richting Kalmar. Daar besluiten we door te gaan, onder de 35 m hoge  brug door tot Borgholm, haven op Öland. Perfecte tocht, lekker opgeschoten.

Dag 62, 63 en 64 Borgholm, Öland. Verwaaid (wind uit de NO hoek, veel wind).

We huren twee dagen een auto, waarmee we luxe het eiland rondcrossen en over de brug de stad Kalmar aandoen.  Met de vouwfietsen klimmen we naar de ruïne van een kasteel.

Dag 65 naar Solberganaset. N-NO 6, later N 4 afnemend 3. 30,6 zeemijl, 8:26 uur. Mooi weer.

We willen verder! De lange termijn voorspelling is aanhoudend noordoostelijke winden en die kant willen we juist op. Het alternatief, terug richting Denemarken, is niet aantrekkelijk. We besluiten in drie dagen de eerste sluis van het Gotakanaal te bereiken, een stukje onder Stockholm, drie keer ca. 30 zeemijl.  ’s Middags varen we uit en net dan neemt de wind toe tot 6 met een rottige zee, en stroom tegen. Met dubbel rif en de motor bij ploegen we tegen de wind in, richting de volgende haven van Öland. Net op tijd ruimt de wind en besluiten we de scheren  aan de Zweedse kust in te gaan. Het wordt toch nog lekker zeilen.  Voor het eerst duiken we diep de scheren in. Je vaart in een jungle van kleine en grotere rotsen en rotseilanden, met overal sparrenbos. Hier en daar een altijd  bruinrood houten huisje.  Je moet je strak aan de – niet altijd duidelijke – route houden. Het lijkt op wadzeilen door de kronkelende geulen. Alleen de consequentie van verkeerd varen is hier veel drastischer: rots ten opzichte van zand. Bijzonder ervaring dit doolhof, waar je gemakkelijk in kunt verdwalen. We zoeken naar de - volgens de pilot - mooiste en geheel beschutte ankerplek. We raken bij het ankeren met de kiel even een rots onder water. Het loopt goed af. We liggen hier prachtig in alle eenzaamheid.

Dag 66 naar Ido. NNW 3, later NO 3 afnemend tot 1. 40,9  zeemijl, 10:28 uur. Half tot geheel bewolkt.

’s Morgens anker op en voorzichtig vervolgen we de route door de scheren. Een uur later zitten we weer op zee. De wind zou van NW via N naar O draaien. We kruisen in afwachting van de O-wind. Het schiet niet op. We gaan verder op het ijzeren zeil, weer de scheren in naar het rotseilandje Ido, met een gezellig druk haventje.

Dag 67 naar Kättilo, O 2-3, later 4-5, 33 zeemijl, 10 uur,schitterend weer.

Eerder dan voorspeld draait de wond naar O. Snel weg en op de gennaker  de scheren uit, over zee, de volgende scheren weer in, vlak onder Stockholm. Dit is het afscheid van de Centrale Oostzee en de oostkust van Zweden. We duiken nu definitief de scheren in naar Mem, de start van de route door het Gotakanaal, over meren en kanalen dwars door Zweden naar Götenburg aan de westkust. De wind blijft staan en in een prachtige avond zeilen we door de scheren tot de ankerplek. We gooien het hekanker overboord en maken voor vast aan een ring in de rots. Met een sprongetje zijn we op het eiland. Het was een superzeildag.

Dag 68 naar Mem, O-NO 3, 28 zeemijl, 8:25 uur, schitterend weer.

Stukje motoren omdat de lichtaccu (koelkast) bijna leeg getrokken is.  Daarna prachtig zeilen diep de mooie scheren in. We zien hier meer bootjes en huisjes op de wal. Alles is bezeild, een cadeautje. Om 18 uur zien we de eerste sluis opdoemen, we zijn in Mem.

Ins and outs

Duitse landvast

Ankeren en weinig motorgebruik levert weinig stroom; we hebben geen zonnecollector.

In de havens zijn we steeds enthousiaster gebruikers van de ‘Duitse landvast’: het 220 snoer . We hebben zelfs een elektrische waterkokertje, om gas te sparen. Onze gasflessen zijn hier niet of nauwelijks te verkrijgen.

Hamsteren

Mieke, hoofd inkoop, stelt er eer in de boot af te laden met voorraden. Alles voor het geval we lange tijd niet kunnen bevoorraden. De boot raakt steeds voller. Michel is allang blij dat hij zich hier niet mee hoeft bezig te houden;  het ontbreekt ons aan niets. Zo zijn, tot zijn genoegen, voorraden bier in Denemarken ingeslagen,  gezien de prijzen in Zweden. Hij houdt wijselijk zijn mond over de hamsterwoede.

Alles op het zeil….

We willen graag alles op het zeil doen, dus meeveren met de wind. Langs de Zweedse oostkust gaf dat een dilemma, met de nodige discussie. We besloten uiteindelijk hoe dan ook tegen de heersende wind in door te zetten naar het noorden. Uiteindelijk blijkt dat we, gebruik makend van gaten in de heersende windrichting,  toch het meeste hebben kunnen zeilen. Het windsysteem is zo anders dan in NL. Doorzetten en wat geduld worden beloond.

Aanmeren in Zweden

In de havens lig je hier achter vast aan een meerboei,en met de punt naar de kant. Dus moet je bij het aanleggen de meerboei zien op te pikken, snel de lijn erdoor halen en met de punt doorvaren naar de kant voordat de wind de boot een andere kant opduwt. Iedereen heeft hier een speciale haak waaraan de lijn zit, waarmee je gemakkelijk de meerboei oppikt.  Wij  hebben er een gekocht.

Ankeren doe je hier vaak door drie scheepslengtes van de rots je hekanker (achter) te laten vallen en langzaam de neus (bijna)tegen de rots te zetten, springen op de rots en de lijn door een in de rots verankerd oog te halen. We worden er steeds handiger in.